1.3 Legitieme portie en passend verzorgingsniveau
Legitieme portie
In een testament kan de verdeling van de nalatenschap, geregeld in het versterferfrecht, ongedaan gemaakt worden. Zo kunnen familieleden worden onterfd.
Kinderen kunnen echter nooit geheel worden onterfd. Zij houden, ook bij onterving, recht op hun legitieme portie.
Wel dienen kinderen zelf actie te ondernemen om die legitieme portie in te roepen en te ontvangen. De legitieme portie is een door de wet vastgesteld minimum wettelijk erfdeel en bestaat uit de helft van het erfdeel via het versterferfrecht.
Het recht om een beroep te doen op de legitieme portie vervalt vijf jaren na het moment dat het (klein)kind op de hoogte was of op de hoogte had kunnen zijn van het overlijden van de (groot)ouder.
Voorbeeld
Een echtpaar met 2 kinderen, dat in gemeenschap van goederen is getrouwd, bezit € 100.000,-.
Als de vrouw overlijdt dan houdt de man zijn helft van € 50.000,-- (het gemeenschappelijk deel).
De erfenis voor vader en kinderen is € 50.000,--.
Bij een erfenis zonder testamentaire beperkingen zouden vader en de twee kinderen ieder recht hebben gehad op 1/3 deel, zijnde € 16.666,--.
De eventuele beperking tot een legitieme portie voor de kinderen in het testament betekent dat de kinderen elk de helft krijgen van de €16.666,-, zijnde € 8.333,-.
Wat de kinderen niet erven gaat naar de overige erfgenamen.
In dit voorbeeld krijgt vader de volledige erfenis van zijn vrouw onder aftrek van de legitieme porties van zijn kinderen: € 16.666,-- ( zijn kindsdeel) plus 2 maal de helft van € 16.666,-- .
Ook kleinkinderen die door plaatsvervulling erfgenaam zijn geworden, kunnen niet worden onterfd, ook zij houden recht op hun legitieme portie.
Passend verzorgingsniveau
In tegenstelling tot kinderen heeft een echtgenote of echtgenoot geen recht op een legitieme portie. Wel kan de onterfde echtgenote of echtgenoot aanspraak maken op een 'passend verzorgingsniveau'. Bijvoorbeeld het recht van vruchtgebruik van de echtelijke woning en inboedel gedurende zes maanden na het overlijden.