De Begraafplaats, nr. 3, jaargang 5, herfst 2003, uitgave van LOB
(Landelijke Organisatie Begraafplaatsen)
In het vakblad: Nieuws en agenda. Column: Hemel & Aarde door Marie-Louise
Meuris. LOB nieuws. Juridische Vraagbaak. En een tweetal hoofdartikelen
in het kader van de studiedag Funerair
erfgoed: Wat houdt bescherming eigenlijk in?; Bijzondere
Groningse monumenten: Kerken in het groen.
Verschillende kranten, 8 september 2003. Dichter Garcia Lorca wordt
opgegraven
(GPD) Binnenkort begint de zoektocht naar de stoffelijke
resten van Span-je's meest geliefde dichter Federico Garcia Lorca.
De poëet werd in 1936 door Franco-troepen gefusilleerd. Volgens
getuigen moet Garcia Lorca begraven liggen in één van
de drie massagraven in Viznar, dicht bij Granada. De Spaanse autoriteiten
hebben tot nog toe niet willen meewerken. De Britse historicus lan
Gibson schreef een biografie over de dichter, maar het is ook hem
niet gelukt om de plaats aan te wijzen waar hij begraven ligt.
De opgravingen zijn het initiatief van een organisatie van familieleden
van de dertigduizend slachtoffers uit de Burgeroorlog die nog altijd
worden vermist. Vorig jaar is een begin gemaakt met het openen van
massagraven. De stoffelijke resten worden overgedragen aan de families
voor herbegrafenis. De familie van de dichter heeft zich steeds verzet
tegen opgraving van Federico's lichaam, maar Gibson schuift hun bezwaren
opzij.
Leeuwarder Courant, 13 september 2003. Nabestaanden
droevig om weghalen bermmonument
Monique Warmels (30) uit Kollum is bedroefd. De gemeente
gaat over vijf jaar het gedenkteken weghalen van de brug waar haar
vriend Johan Schippers anderhalfjaar geleden is verongelukt. Zij was
ervan uitgegaan dat het monument in de brug van de Willem Loréweg
nooit meer zou verdwijnen. De gemeente houdt vast aan de provinciale
richtlijnen.
Verder heeft de beleidsambtenaar Warmels laten weten dat het monument
de weggebruikers afleidt. „Het is voor ons een belangrijke plek",
stelt zij. Ze gaat er met haar kinderen heen om Johan te gedenken.
Alleen al het idee dat dit ooit niet meer zal kunnen, schrikt haar
af. Voor haar eigen wegen schrijft de provincie voor dat gedenktekens
niet langer dan vijf jaar in de berm mogen staan.
Leeuwarder Courant, 13 september 2003. Column Lief en Leed: Lijk uit
de kist.
Tiny Bandsma: Met mijn ouders ging ik in
de jaren tachtig bijna elk jaar in de herfstvakantie naar de Costa
Brava in Spanje. In 1987 was Calella aan de beurt. Een vriendin van
mij mocht ook mee.
Op een ochtend liepen we langs de boulevard van Calella en kwamen
op een kerkhof terecht. In Spanje worden de mensen boven de grond
'begraven', omdat (misschien wel bekehd) de grond daar te hard is
om een gat te graven. De kisten worden in een soort van nis geschoven
en daarna wordt de boel dichtgemetseld. Het lijkt een muur met vijf
a zes graven boven elkaar.
Er was die morgen een man aan het werk op een steiger. Hij was bezig
een graf te openen met hamer en beitel. Bij ons worden ook wel graven
vervangen, maar dit gebeurt afgeschermd van de mensen. Nieuwsgierig
als we waren, bleven we staan en waren benieuwd wat de man vervolgens
zou gaan doen.
De volgende dag gingen mijn ouders nog even kijken, in een hoekje
op het kerkhof brandde een vuurtje. Het was hun wel duidelijk wat
daar werd verbrand.
Volkskrant, 13 september 2003. Wel stress, geen strijd
René Didde: Mensen die sterven produceren grote hoeveelheden
van het stresshormoon cortisol. Door psychische spanning uit angst
voor de dood, werd lang gedacht. Uit onderzoek blijkt dat ook mensen
die niet weten dat ze doodgaan veel cortisol in hun bloed hebben.Een
harde biologische verklaring voor het al dan niet 'vredig heengaan'
of 'rustig inslapen' is nog niet gevonden. Als het cortisolniveau
inderdaad een maat vormt voor de psychologische stress die gepaard
gaat met de naderende dood, dan zouden mensen met een sterk verlaagd
bewustzijn en alertheid, zoals dementerenden en mensen met hoge doses
morfine, minder stresshormoon moeten aanmaken, zo redeneerden Swaab
en zijn medewerkers. Opmerkelijk is ook dat hoge doses morfine bij
euthanasie kennelijk wel gevoelens van pijn sussen en het bewustzijn
versluieren, maar niet leiden tot minder stresshormoon. De torenhoge
cortisolgehalten bij stervenden zijn dus kennelijk geen gevolg van
psychologische stress, maar hebben een fysieke aard, concluderen de
onderzoekers.
Toch is hij ervan overtuigd dat er een maatstaf voor vredig heengaan
bestaat. In een vervolgonderzoek wil Swaab daarom meer stoffen bepalen
die betrokken zijn bij impulsoverdacht in het zenuwstelsel.
Volgens stervensbegeleider Jan Dinkelaar uit Diever zou het in een
vervolgonderzoek raadzaam zijn ook stervenden met een boeddhistische
achtergrond te bekijken, al zal het bij hen niet gemakkelijk zijn
toestemming te krijgen hun stoffelijk overschot te onderzoeken.
'In hun cultuur is de dood veel meer ingebed', zegt Dinkelaar die
in twintig jaar een honderdtal stervenden begeleidde en ook trainingen
voor stervens-begeleiders verzorgt in het door hem opgerichte Nederlands
Instituut voor Stervensbegeleiding. Katholieken sterven ook rustiger
dan calvinisten, is zowel de indruk van Dinkelaar als van een woordvoerder
van het mediapastoraat.Wellicht vinden onderzoekers nog een echt harde
maatstaf voor al dan niet vredig heengaan.
|
Bezoek
de internetsite van:
|
