PERSBERICHT

Allerzielen Allicht

De doden niet verzwijgen, maar vieren om wat ze geweest zijn

30 oktober en 2 november 2005 van 16.00 – 20.00 uur
De Nieuwe Ooster, begraafplaats, crematorium en gedenkpark te Amsterdam. Een initiatief van kunstenaar Ida van der Lee

Allerzielen Allicht is een experimenteel project waarin kunstenaars en nabestaanden de doden een gezicht geven. Het gedenkpark wordt twee avonden lang een plek voor de levenden. De doden worden niet verzwegen maar gevierd om wat ze zijn geweest en ons nog te vertellen hebben.
Een onderzoek om eigentijdse en collectieve rituelen te ontwikkelen en de dood een betere plek in het leven te gunnen.
We hopen door publiciteit vooraf nabestaanden te interesseren!

Tijdspad:
• Tot 10 september – werving nabestaanden!
• Workshops en informatie avonden voor kunstenaars en nabestaanden
Dinsdagavond 13, 20 en 27 september van 19.30 – 22.00 uur (alleen voor eventuele deelnemers) :
Met lezingen van Cees van der Pluijm (en Peter Brusse?)
• Openbare presentatie: 30 oktober en 2 november 16.00 – 20.00 uur:
• Terugblikbijeenkomst 20 november van 11 – 13 uur op De Nieuwe Ooster

Informatie: Ida van der Lee (kunstenaar en projectleider)
idavanderlee@planet.nl of De Nieuwe Oosterbegraafplaats 020 608 066 08

Uitgangspunt: Iedereen komt vroeg of laat te staan voor het verlies van een dierbare en voor het mysterie dat de dood altijd zal blijven. Er is een verlies te verwerken én, al beseffen we dat meestal pas later, iets te vieren. Te vieren dat wij getuige zijn geweest van een leven, dat wij hebben liefgehad. Vieren klinkt in Nederland opmerkelijk, maar vieren is ook een vorm van gedenken en dat kan op stijlvolle wijze. Daarvoor wil Ida van der Lee ruimte bieden binnen het project Allerzielen Allicht.
Daarnaast wil zij ook vormen ontwikkelen voor gezamenlijke rituelen lang na de uitvaart. Het valt haar op dat die nauwelijks bestaan. Terwijl door de afstand in tijd er juist meer ruimte voor reflectie ontstaat.

Oorsprong: Allerzielen is van oorsprong de dag voor katholieken om te bidden voor gestorvenen die nog niet in de hemel zijn. Allerzielen wordt gevierd op 2 november. Maar zoals vaker gebeurt met waardevolle tradities worden ze overgenomen. Net zoals de Germaanse kerstboom en de geboorte van Jezus zijn samengevoegd, zo is Allerzielen inmiddels overgenomen door de protestantse kerken en niet-gelovigen. Er zijn herdenkingsconcerten, herdenkingsadvertenties en herdenkingswebsites.

Plan: Allerzielen is een experimenteel project met een procesmatig karakter. Nabestaanden kunnen gebruik maken van de diensten van kunstenaars om op bijzondere wijze portretten van overledenen te maken. De rol van de kunstenaar hierin is flexibel en open, het is wenselijk dat er ruimte is voor interactie. Nabestaanden kunnen ook zelf initiatieven ontplooien om de energie, inspiratie en vitaliteit van hun dierbaren weer tot leven te wekken. Niet angstaanjagend maar als een wezenlijk bestanddeel van het leven.

Locatie: De Nieuwe Ooster is sinds 2003 een rijksmonument, in 1890 ontworpen door landschapsarchitect Springer. Het groen, de graven en gebouwen verhouden zich prachtig tot elkaar. Een locatie met een sterke ziel.

Opzet van het project: In september zijn er ’s avonds drie bijeenkomsten gepland in de kantine van De Nieuwe Ooster met lezingen en presentaties. De bedoeling is dat nabestaanden contact leggen met een kunstenaar. Samen kunnen zij ideeën en herinneringen gebruiken om samen tot een nieuw portret van de overledene te komen.

Directeur De Nieuwe Ooster
• …Het gedenkpark van De Nieuwe Ooster is een prachtige plek om op een bijzondere en respectvolle manier een overledene te gedenken. Ik hoop dat Allerzielen Allicht die ruimte zal bieden aan nabestaanden. Niet alleen dit jaar, maar ook de komende jaren...
(Marie-Louise Meuris)…
Nabestaanden
• …. Als ik nadenk over Allerzielen Allicht, dan denk ik aan mijn gestorven geliefde, dan denk ik hoe mooi het zal zijn om herinneringen van toen, vorm te geven. Alsof ik hem een cadeau geef. Een cadeau uit flarden van zijn leven. Ons leven van toen… (Ronald Vos)
• … Ik vind het troostend als ik merk dat andere vrienden het graf mijn partner hebben bezocht. Daarom bedacht ik mij dat ik het mooi zou vinden als vrienden met Allerzielen Allicht hun portret of hun herinneringen samen met een kunstenaar willen vormgeven…(Machtelt van Thiel )
• ... het is een fragiele gebeurtenis. De doden staan hier in het middelpunt, bijgestaan door hun nabestaanden. De carrière van de kunstenaar of de journalist mag niet op de voorgrond staan… (David Heldt)
Kunstenaars
• ...Ik wil met nabestaanden een aantal voorwerpen selecteren die het leven van de overledene symboliseren. Deze voorwerpen giet ik af in paraffine en zet ze als kaarsen bij het graf…(Aris de Bakker)
• …..ik wil iets maken om de oude vriendenkring van de overledene te herstellen. Maak ik de ontbrekende schakel… (Jutta Hinterleiter)
• …verhaal van Sartre: In het huis der doden is de kamer mooier als er veel over de overledene gesproken wordt. Raakte je in vergetelheid, dan kwam je in de kelder. Die mensen in de kelder interesseren me. Daarom wil ik het liefst werk maken over iemand die al lang dood is...(Nynke Deinema)
• …Ik zie een begraafplaats voor me die bij het vallen van de avond mooi is uitgelicht. Mensen met fakkels lopen in kleine groepjes achter hun gids langs de graven. Op zerken en monumenten worden lichtbeelden geprojecteerd, er klinkt gefluister, muziek, er wordt gedanst en gegeten. Je ruikt wierook…(Ida van der Lee)
Mondriaan Stichting
Het project past in de trend van het zoeken naar rituelen bij grote emotionele gebeurtenissen. Ondanks de vraag of een ritueel maakbaar is, is het experiment interessant en kan het mensen aanzetten tot nadenken en discussiëren over het onderwerp. Daarbij is er zorgvuldig nagedacht over de risico’s van het project. De kunst kan een substantiële rol spelen in het effect op lange termijn. Het is bovendien aannemelijk dat het project wordt opgepikt door de landelijke media. Allerzielen Allicht kan, met steun en inzet van de nieuwe directie van begraafplaats De Nieuwe Ooster, als voorbeeld dienen.